لوله های PVC و کاربرد های آن

لوله های PVC یا لوله های پلی وینیل کلراید ، در اوایل قرن بیستم مورد توجه قرار گرفت و در سال 1932 در آلمان برای کاربرد های مسکونی در انتقال آب و فاضلاب به کار می رفت . در ایران نیز لوله های PVC جایگزین لوله های چدنی به دلیل قیمت بالاتر و نصب دشوار آن گردید و به طور وسیع مورد استفاده قرار گرفت . نصب آسان لوله با چسب سرد PVC ، وزن پایین این لوله ، راحتی نصب ، عمر مفید بالای 50 سال و عدم ایجاد رسوب فاضلابی در داخل لوله باعث شد که مورد قبول سازمان نظام مهندسی باشد و به طور وسیع در تاسیسات مسکونی ، اداری ، عمومی و صنعتی  مورد توجه قرار بگیرد .

انواع لوله های PVC :

لوله های PVC   در سه مدل در سایزهای مختلف در ایران تولید می شود . فشار معمولی ، نیمه قوی و فشار قوی و از سایزهای با اندازه های اسمی 20 میلیمتر تا 400 میلیمتر تولید می گردد .

استانداردهای مختلفی در خصوص وضعیت سختی ، ترکیب با مواد شیمیایی ، اتصالات بکار رفته در لوله ها ، تحمل فشار، نرخ ذوب جریان و غیره موجود می باشد ولی آنچه که اختصاص به این نوع لوله می باشد ، استاندارد AWWA ANSI C 900 ، AWWA C905 و AWWA M23 می باشد .

با توجه به ارزان بودن این لوله و قابلیت تبدیل پسماند لوله جهت تولید مواد اولیه ساخت ( بازیافت ) ، با اعمال تغییراتی در ساختار PVC توانستند چهار مدل مختلف با توجه به کاربری های مختلفی که به ان نیاز داشتند دست پیدا کنند . این چهار مدل به شرح ذیل است :

1- PVC غیر پلاستیک U-PVC: از این لوله ها در خطوط انتقال آب آشامیدنی ، فاضلاب و زهکشی زیرزمینی و کاربردهای صنعتی استفاده می شود.  این مدل لوله در رنگ های مختلف نیز تولید می شود.

2- PVC اصلاح شده M-PVC: این مدل لوله و اتصالات مربوطه در برابر ضربات خارجی مقاومت بالایی دارد و به همین دلی جهت انتقال خطوط گازرسانی شهری از آن استفاده می شود.

3- PVC : این مدل لوله مقاوم در برابر خوردگی ، دمای بالا و آتش دارند. از این رو در سیستم های آتش نشانی و حمل مواد اطفاء حریق استفاده می شود .

4- O-PVC : این مدل لوله مقاو در برابر ضربه و خستگی می باشد . به دلیل داشتن چنین مزیتی ، جهت مصرف در لوله های خطوط انتقال آب و شبکه های پمپاژ آب و فاضلاب استفاده می گردد .

طراحی لوله کشی PVC : در لوله کشی لوله های PVC که برای مصارف فاضلاب در منازل مسکونی و غیره استفاده می شود ، لازم است کمترین مسیر با شیب مناسب 1 تا 4 درصد برای آن ایجاد شود . تا باقیمانده فاضلاب در داخل لوله به جای نمانده و به سمت چاه یا سپتیک هدایت گردد . استفاده از اتصالات 90 درجه در لوله فاضلاب ممنوع می باشد .

در طراحی لوله کشی PVC ، آنچه اهمیت دارد انتخاب مسیر لوله تا رایزر های در نظر گرفته شده می باشد . طراح باید شرایط کار اجرا را کاملا در نظر داشته باشد تا بتواند با انتخاب مسیر مناسب و بدون مانع و با بهترین وضعیت آن را طراحی و ترسیم کند .

در انتخاب سایز لوله های فاضلاب واحد DFU تعریف می شود که مقدار دبی جریان لحظه ای فاضلاب را برای هر نوع سرویس مورد نظر مشخص می کند ، که در جدول زیر مهمترین مصارف برای منازل مسکونی آمده است :

در ادامه کار با توجه به سرویس بهداشتی مورد نظری که در مسیر لوله کشی طراحی آمده است ، مقدار DFU ها را با هم جمع می کنیم و از جدول زیر قطر لوله فاضلاب هر قسمت محاسبه می شود .

لازم به ذکر است که حداقل قطر لوله برای فاضلاب سبک را 2 اینچ و برای فاضلاب سنگین توالت را 4 اینچ بدون در نظر گرفتن مقدارDFU انتخاب می کنیم .

اجرای لوله کشی PVC : در اتصالات لوله های PVC جهت نصب آنها به لوله ، از چسب PVC مایع استفاده می گردد . که نمونه چسب مخصوص در طرح های تیوپی و قوطی در بازار به فروش می رسد .

جهت اتصال انشعابات با لوله می بایست حتما دو سر محل قرار گرفتن اتصال را با دستمال تمیز پاک نموده و به هر دو سر چسب مخصوص PVC را آغشته کرده و زمانی که مقداری حالت سفت شدن به خود گرفت ، انشعابات را به هم وصل می کنیم و حدود یک دقیقه می بایست بدون حرکت دو اتصال را نگه داشت تا کاملا به هم بچسبند .

اتصالات در لوله کشی PVC به صورت نری و مادگی هستند . اگر در مسیر لوله کشی نیاز بود یک اتصال مادگی از لوله ایجاد کرد ، باید با حرارت دادن به یک سر لوله به اندازه ای که قسمت نری اتصالات به هم کوپل می شود ، حرارت داده و وقتی لوله PVC نرم شد ، اتصال مربوطه را به هم وصل کرده و مقداری صبر می کنیم که حالت خود را حفظ کند . بعد از این کار می توان عملیات چسباندن را انجام داد .

در انجام لوله کشی فاضلاب حتما می بایست لوله ها با بست های فلزی مخصوص مطابق شکل به سازه محکم شوند . چرا که حجم آب لحظه ای وارده ، به لوله ها فشار وارد کرده و باعث نشتی و جدا شدن لوله از محل اتصالات خود می شود .